شرکت امداد گیاه آریا در سال 1397 به تولید تجاری برخی از عوامل کنترل بیولوژیک دستیابی پیدا کرده و با نام اینسکتاریوم اریا شروع به فعالیت نموده و در سال 1398 با همکاری سازمان حفظ نباتات کشور در چند استان طرح کنترل بیولوژیک را شروع نموده و تا کنون با تولید شش محصول از عوامل ماکروارگانیسم کنترل افات گلخانه ادامه فعالیت داده.
امیدواریم بتوانیم با گسترش و فرهنگ سازی این روش از استفاده از سموم شیمیایی در گلخانه های کشور جلوگیری نموده و با تولید محصول سالم و کمک به سلامت مصرف کنندگان با قابلیت صادرات به اقصی نقاط دنیا گامی در حهت اعتلا کشور عزیزمان ایران برداریم.
سابقه تحقیقات کنترل بیولوژیک در ایران
به منظور یافتن حشرات مقید و استفاده از آنها در مبارزات بیولوژیک در ایران تحقیقات از سال ۱۳۰۷ با تاسیس موزه جانورشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران آغاز شد و در سال ۱۹۹۲ با ورود کفشدوزک استرالیایی Rodolia cardinalis توسط مرحوم جلال افشار برای مبارزه با شیشگ استرالیایی (Icarya purchase در باغ های مرکبات شمال ایران توسعه یافت. در سالهای بعد تا ۱۳۴۰ این برنامه چنان گسترش یافت که تولید زنبورهای تریسولکوس از گونه های بومی ورامین و اصفهان در آزمایشگاه مبارکه تا سطح ۲۰۰ میلیون رهاسازی در سال رسید.
در سال ۱۳۵۳ دو گونه زنبور تریکوگراما وارد ایران شد و پس از تکثیر در مزارع برنج رهاسازی شد. کشور ما از لحاظ وجود بارازیتها و پرداتورها حشرات شکارجی ( بسیار غنی است و مورد توجه علاقه مندان مبارزات بیولوژیک در سراسر جهان است . مثلاً زنبور پارازیت Tryoxis pallius از ایران به کالیفرنیا برده شده و به عنوان یکی از مؤثرترین عوامل بیولوژیک علیه شته گردو به کار رفت ایران به عنوان بخشی از جامعه بین المللی با بکارگیری استراتزی مدیریت تلفیقی آفات جهت بهینه سازی محصولات کشاورزی استفاده انبوه از عوامل بیولوژیک را از سال ۱۳۷۴ به صورت اجرایی درآورده است. محصولات گلخانه ای کشور را میتوان به سه گروه سبزیها خیار، گوجه فرنگی ،فلفل دلمه ای و گیاهان زینتی و دارویی ( رز میخک مریم، زربرا، آنتوریم و … و میوهها توت فرنگی و موز تقسیم نمود.
مجموع سطح زیرکشت این محصولات بیش از ۸۰۰۰ هکتار میباشد که حدود ۵۶ درصد آن اختصاص به کشت سبزیها دارد. تاکنون بیش از ۷۵ گونه از عوامل خسارت زا و کمبود مواد غذایی از گیاهان گلخانه ای گزارش شده است. راهکار غالب کنترل آفات و بیماریها در حال حاضر کاربرد آفتکشهای شیمیایی است .
بیش از ۶۴ نوع از آفت کشها شامل حشره کش قارچ کش نماتد کش حلزون کش و ترکیبات ضدعفونی خاک از قبیل منام سدیم و غیره در گلخانه ها علیه عوامل خسارت رای گیاهان گلخانه ای مصرف میشوند سمپاشی های بی رویه علیه آفات همچنان ادامه دارد این در حالیست که ادامه این راهکار موجب تهدید روزافزون سلامت مصرف کنندگان سبزیهای گلخانه ای که اغلب مصرف تازه خوری دارند. میشود. روش کنترل بیولوژیک به عنوان یکی از روشهای کنترل تلفیقی آفات و بیماریهای گیاهان گلخانه ای مورد تاکید متخصصین گیاه پزشکی است.
به همین جهت برای کنترل آفات و بیماریهای کلیدی شامل تریپس ها کنه ها مکسهای مینوز شته ها سفید بالکها و بیماری های خاکزاد در پنج محصول گلخانه ای شامل خیار گوجه فرنگی توت فرنگی فلفل و رز گلخانه ای تعداد ۱۴ عامل بیولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفت که در نهایت کارایی یازده عامل در گلخانه های کشور تأیید شد.